Д ВИТАМИНЫ ТУХАЙ
Д ВИТАМИНЫ ТУХАЙ
Д витамин нь тосонд уусдаг витамин юм. Хоол хүнсэнд барагтаа агуулагддаггүй бөгөөд бидний биеийн арьсны/нарны гэрлийн тусламжтайгаар/нийлэгжилт нь Д витамины байгалийн гол эх үүсвэр болдог. Нарны туяа,хоол хүнс,нэмэлт тэжээлээс олж авсан Д витамин нь идэвхгүй хэлбэрээр байдаг ба элгэнд очиж идэвхтэй хэлбэр болон хувирдаг.
Нарны тусламжтай үүсч болох Д витамины тун дараах зүйлсээс болж хувь буурч болно.
- Нарны тос түрхэх- Нийлэгжилт 90орчим хувиар буурна
- Арьсыг бүрэн бүрхсэн хувцас өмсөх
- Гадаа хязгаарлагдмал цагийг өнгөрөөх
- Арьсны өнгө бараан буюу арьсны меланин их хүмүүст
- Нас ахих тусам Д витамины нийлэгжилт буурна
- Хэт ягаан туяаны гэрэл сул байдаг экваторын дээгүүр хойд өргөрөгт амьдардаг хүмүүст.
Дараах тохиолдолд Д витамины дутагдал үүсч болно.
- Цагаан хоолтон
- Өндөг,сүү,загасыг хоол хүнсэндээ хэрэглэдэггүй хүмүүс
- Лактоз үл тэвчилтэй хүмүүс
- Гэдэсний үрэвсэлт өвчний үед/шархлаат колит,кроны өвчин/ болон өөх тосны шингээлт алдагддаг эмгэгүүдийн үед
- Таргалалттай хүмүүс
- Ходоод нарийн гэдэсний тайралт/мэс засал/хийгдсэн үед
Удаан хугацааны туршид Д витамины дутагдалтай байснаар рахит, яс зөөлрөх эмгэгээр өвдөж болно.
Биологийн үүрэг:
1. Кальци болон фосфорын шимэгдэлтийг дэмжих
2. Ясны эрдэсжилтийг дэмжих
Хүнсний эх үүсвэр:
Өөхтэй загас,өндөгний шар,бяслаг,үхрийн элэг зэрэгт бага зэрэг агуулагдана.
Монголчуудын хувьд цаг уурын нөхцөл байдал,газарзүйн онцлог байдлаас шалтгаалан хоногт авах Д витамины тун бусад орны хүмүүсээс их байж болно.
Урьдчилан сэргийлэх тун:
Насанд хүрэгчид :2000IU/хоногт
Хүүхэд :1000 IU/хоногт
Эмчилгээний тунг эмчээс зөвлөгөө авч уух хэрэгтэй.
Эрдэмтэн судлаачид нарнаас авах Д витаминыг 10-16 цагийн хооронд 5-30 минутын хугацаатай нүүр,гар,хөлөө ил гарган нарны тос түрхэхгүйгээр гадаа байхыг зөвлөдөг.
Цусан дахь Д витамины илүүдэл буюу хордлогын үед:
- Анорекси
- Жин алдах
- Зүрхний хэм алдагдах
- Цусан дахь кальцийн хэмжээ ихэссэнээс судас хатуурах,улмаар зүрх болон бөөрөнд эмгэг байдал үүсч болно.
Та үүнийг мэдэх үү?
- Цонхны шил болон машины цонхны шил UV туяаг бүрмөсөн хаадаг тул Д витамины нийлэгжилтэнд тус болохгүй.
- Д витамины дутагдлаас шалтгаалж ясны сийрэгжилт үүсч болох тул Д витаминаа тогтмол уугаарай.
- Судалгааны үр дүнгүүдээс харвал Д витамин нь хорт хавдрын эсрэг,хавдрын явцыг удаашруулж, үсэрхийллийг дарангуйлж байгаа ба энэ тухай судалгаанууд одоо ч хийгдсээр байна.
- Д витамин нь судасны үйл ажиллагааны алдагдал,артерийн судасны хатуурал,зүүн ховдлын томрол,цусан дахь өөх тосны хэмжээ ихсэхтэй ч мөн холбоо хамааралтай байна.Энэ талаар одоо ч мөн судлагдсаар байна.
- Мөн Д витамин нь тархины янз бүрийн үйл явцад оролцдог ба сэтгэл гутралын эмгэг физиологитой ч холбоотой байна. Мэдрэлийн эсүүд болон глий дээр Д витамины хүлээн авуурууд байдаг байна.
- Витамин Д нь глюкозын солилцоонд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг ба энэ нь нойр булчирхайн бета эсүүд дээрх хүлээн авууруудаар инсулины нийлэгжилтийг сайжруулж,булчин болон элэгний Д витамины хүлээн авууруудаар дамжуулан инсулины мэдрэг чанарыг сайжруулдаг байна.